Stress: stille moordenaar van je resultaten

Wanneer je naar je fysieke doelen kijkt, begin je met training en voeding. Je begrijpt misschien dat levensstijlfactoren zoals slaap een grote invloed hebben. Maar vergeet niet dat stress alle systemen in ons lichaam beïnvloedt.

Veel stress kan bijvoorbeeld je herstelcapaciteit bij krachttraining halveren. Loop je vast met je resultaten? Misschien moet je niet harder trainen of op dieet gaan, maar juist iets doen aan je stress en herstel.

De impact van stress

Feit: Stress is schadelijk voor alles. Als je een erg stressvol leven leidt, sterf je eerder. Laat dit goed tot je doordringen: Hoe meer stress je tijdens je leven ervaart, hoe eerder je sterft. Je veroudert sneller. Mensen voelen dit intuïtief aan, maar onderschatten vaak de effecten.

Het stresshormoon: cortisol

Cortisol staat bekend als het stresshormoon. Het werkt samen met andere hormonen. Chronisch verhoogde cortisolproductie kan de hypothalamus-hypofyse-as (HPA-as) verstoren. Omdat hormonen boodschappers zijn voor verschillende systemen in je lichaam, kan een verstoring hiervan je lichaam beïnvloeden. Alle fysiologische systemen worden beïnvloed door stress.

Dit zien we duidelijk bij aandoeningen met zeer hoge stress, zoals burn-out en posttraumatische stressstoornis (PTSS). We beschouwen deze als psychologische fenomenen, maar ze beïnvloeden het hele lichaam. Dit komt doordat cortisol de psychologie en fysiologie direct met elkaar verbindt.

Misschien nog schrikbarender voor vrouwelijke lezers: Stress kan leiden tot functionele amenorroe, oftewel het uitblijven van de menstruatie. Ja, stress kan ervoor zorgen dat je menstruatiecyclus stopt! De impact van stress is zo groot dat het dit lichamelijke proces volledig kan verstoren.

Waarom zijn we nog steeds bezig met wat we moeten eten, hoe we moeten trainen, als we geen aandacht besteden aan stressmanagement en slaapoptimalisatie? Dit vormt de basis van succes. Training en voeding komen op de tweede plaats. Zonder een stevig fundament bouw je geen robuuste wolkenkrabbers.

De impact van stress op je training

Uit onderzoek blijkt duidelijk dat psychologische stress krachttoename en dus prestatie vermindert.

De negatieve effecten van stress op het herstel van kracht na training zijn vastgelegd in verschillende studies. Deze studies laten zien dat het verschil tussen hoge en lage stressniveaus een dubbel zo groot verschil maakt in de mate van herstel. Met andere woorden: Veel psychologische stress halveert je herstelcapaciteit. Stel dat je komt trainen op maandag, zal je woensdag nog niet in orde zijn, gewoon door minder herstel.

Dit is niet verrassend. In medische kringen is al lang bekend dat stress de hersteltijd van verschillende ziekten verlengt. Zelfs voor eenvoudige wonden kan het herstel tot 40% langer duren.

Aangepaste training bij stress

Een goed trainingsprogramma moet rekening houden met het stressniveau van het individu. Sporters met veel stress hebben een lagere belastbaarheid en hebben dus een lagere trainingsfrequentie of -volume nodig om goed te kunnen herstellen van hun training.

Dit zou je zelf kunnen aanvoelen (en zo gebeurt het meestal wel). Je kan minder, en dus zou je geen 'tandje bij' moeten steken, maar zelf rustig je training afwerken zonder iets speciaals te doen. Je blijft vooruit gaan door even een stapje terug te nemen.

Last but not least:

Mensen zijn ervoor gemaakt om een periode van stress aan te kunnen. Dat is ok.
Geen leven vol stress. De beste manier om met stress om te gaan, is door het onderliggende probleem dat de stress veroorzaakt aan te pakken, niet door passief op de bank te blijven liggen.

Zo. Met deze opbeurende filosofische woorden wens ik jullie een rustige week toe!

Wout